VOCs là gì? Nguồn gốc, tác hại của VOCS với sức khỏe người dùng

VOCs hay hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, là một khái niệm mà chúng ta đã nghe nhiều, nhưng ít khi tìm hiểu chi tiết về nó. Trong bài viết này, Vatlieunha.vn sẽ cùng bạn khám phá VOCs là gì, tác động của chúng đối với sức khỏe con người, nơi chúng thường xuất hiện và cách giảm thiểu các tác hại của chúng.

1. VOCs là gì?

VOCs, hay còn được biết đến là các hợp chất hữu cơ bay hơi, có khả năng chuyển từ thể rắn sang thể khí ở nhiệt độ và áp suất thông thường. Khi giải phóng vào không khí, một số loại VOCs có thể tương tác với nhau hoặc kết hợp với các phân tử khác, tạo ra các hợp chất mới và có thể trở thành hợp chất độc hại.

Mặc dù có những hợp chất VOCs không gây hại nhiều, thường khi nói đến VOCs, chúng ta thường ám chỉ đến những chất độc hại. Trong khí quyển, khi có sự hiện diện của VOCs, có thể xảy ra phản ứng quang hóa học như sau: VOC + ánh sáng + O2 + NO2 → O3 + NO + CO2 + H2. Kết quả của phản ứng này bao gồm Ozon (O3), khí Nitric Oxide (NO), Carbon Dioxide (CO2) và Hydrogen (H2).

Các hợp chất này, đặc biệt là ozone và CO2, có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Thậm chí ở nồng độ thấp, ozone có thể gây hại đến đất trồng, giảm sức đề kháng và có thể kích thích mắt của chúng ta. 

2. Nguồn gốc của hợp chất VOCs 

2.1. Nguồn gốc tự nhiên

Hầu hết VOCs xuất phát từ thực vật, chủ yếu là isoprene, hydrocarbon dễ bay hơi, sinh ra khoảng 1150 Tg C hàng năm. Isoprene giúp cây cối tự vệ nhưng có ảnh hưởng đến chất lượng không khí khi tương tác với các chất khác.

2.2. Nguồn gốc nhân tạo

Nguồn gốc nhân tạo của VOCs là rất đa dạng và có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau. Dưới đây là một số nguồn chính của VOCs:

• Vật liệu đốt: Sự đốt cháy của nến, lửa, khí gas và các vật liệu đốt khác có thể tạo ra VOCs. Điều này đặc biệt đúng với lò sưởi và nến thơm.
• Nước hoa và bình xịt tạo thơm: Nước hoa và các sản phẩm xịt tạo thơm có thể chứa hợp chất hữu cơ gây hại, vì vậy nên tránh sử dụng chúng.
• Khói nấu ăn: Việc nấu ăn cũng tạo ra khói và hơi độc hại. Để giảm thiểu phát thải VOCs từ việc nấu ăn trong nhà, nên sử dụng quạt hút mùi hoặc mở cửa sổ và đóng kín cửa khi nướng ngoài trời.
• Đồ nội thất mới: Nhiều đồ nội thất mới như đồ gỗ, thảm, màn, nệm có thể chứa các hợp chất hữu cơ và formaldehyd, một chất gây hại. Các chất này có thể từ từ phát thải vào không khí.
• Các sản phẩm tẩy rửa: Trong quá trình làm sạch bằng các chất tẩy rửa, xà phòng, đánh bóng đồ gỗ và nước lau kính, các chất terpen, ethanol và hợp chất hữu cơ khác có thể tạo ra VOCs. Cần sử dụng hệ thống thông gió phù hợp hoặc tìm kiếm các sản phẩm có hàm lượng VOC thấp.
• Keo, sơn, vải, sáp, thuốc nhuộm và các sản phẩm thủ công: Các sản phẩm này thường chứa VOCs và có thể phát thải các chất hữu cơ gây hại vào không khí.
• Đồ chơi trẻ em: Một số loại nhựa cứng chứa formaldehyd và các loại vải có thể chứa chất độc và thu hút mạt bụi. Nên tìm kiếm nhựa không chứa BPA hoặc tránh sử dụng nhựa, và nên rửa sạch đồ chơi thường xuyên trước và sau khi sử dụng.
• Sơn mài, sơn, keo công nghiệp và các hóa chất khắc nghiệt: Các ngành công nghiệp này có thể phát thải VOCs độc hại vào không khí thông qua các quy trình sản xuất và sử dụng các chất liệu này.

3. Các dạng chất thường gặp của VOCs

Các hợp chất VOCs nhận tạo thường gặp hiện nay là

• Limonene
• Xylene
• Acetone
• Benzene
• Acetaldehyde
• Skatole
• Formaldehyde

4. Các cấp độ đánh giá mức nguy hiểm của VOCs

Để đánh giá mức độ nguy hiêm của VOCS có thể chia thành 3 mức như sau:

4. Ảnh hưởng của VOCs tới sức khỏe

VOCs có thể gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cả trong ngắn hạn và dài hạn. Các ảnh hưởng sức khỏe cụ thể có thể bao gồm:

• Kích ứng mắt, mũi và họng: Phơi nhiễm VOCs có thể gây kích ứng và viêm nhiễm trong vùng mắt, mũi và họng, dẫn đến các triệu chứng như ngứa, chảy nước mắt, sổ mũi, và viêm họng.
• Nhức đầu, mất phối hợp và buồn nôn: Phơi nhiễm VOCs có thể gây ra các triệu chứng như nhức đầu, chóng mặt, mất cân bằng, mất phối hợp và buồn nôn.
• Tổn thương gan, thận và hệ thần kinh trung ương: Một số VOCs có thể gây tổn thương cho gan, thận và hệ thần kinh trung ương trong trường hợp phơi nhiễm lâu dài hoặc phơi nhiễm ở nồng độ cao.
• Nguy cơ ung thư: Một số chất hữu cơ có thể gây ung thư ở động vật, và một số chất có khả năng gây ung thư ở người cũng được nghi ngờ hoặc đã được chứng minh.

Tuy nhiên, mức độ và tính chất của ảnh hưởng sức khỏe sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ phơi nhiễm và thời gian tiếp xúc.

Song để nhận biết, bạn có thể xem qua các triệu chứng và dấu hiệu chính liên quan đến phơi nhiễm VOCs có thể bao gồm kích thích kết mạc, khó chịu mũi họng, đau đầu, dị ứng da, khó thở, buồn nôn, chảy máu cam, mệt mỏi và chóng mặt.

5. Hướng dẫn cách giảm tiếp xúc với VOCs

VOCS tồn tại dưới dạng nhiều hợp chất khác nhau vì thế rất khó để loại bỏ hoàn toàn hợp chất này ra khỏi môi trường. Tuy nhiên, trong bài viết này Vật Liệu Nhà sẽ hướng dẫn bạn một số mẹo giảm tiếp xúc trực tiếp với VOCS:

• Tránh hút thuốc gần nhà và giảm tiếp xúc với nguồn phát thải VOCs.
• Trét kín bề mặt như ván ép, mặt cưa để giảm phát thải từ vật liệu xây dựng.
• Để vật liệu xây dựng thông hơi trước khi mang vào nhà và loại bỏ sản phẩm cũ chứa VOCs.
• Loại bỏ lon, hộp có chứa VOCs cũ và tránh pha trộn dung môi trong nhà.
• Mang đồ giặt khô vào nhà khi đã thoáng mát và sử dụng máy lọc không khí.
• Lựa chọn sản phẩm xây dựng ít tiết ra VOCs để giảm ảnh hưởng sức khỏe.

Tại Việt Nam thì hàm lượng của VOCS thường xuất hiện nhiều trong sơn dầu, sơn Nitrocellulose,… và hầu hết chúng được dùng để sơn nhà ở, cao ốc, căn hộ hoặc nơi làm việc. 

Vatlieunha.vn hiểu rằng hàm lượng VOCS trong sơn có thể gây hại cho sức khỏe nếu tiếp xúc lâu dài và ở nồng độ cao. Vì vậy, chúng tôi đã và đang cung cấp những sản phẩm sơn xanh, sạch an toàn cho sức khỏe, với hàm lượng VOCS thấp.

Các dòng sơn như sơn TOA, Jotun, Kova,…của Vatlieunha.vn được dán nhãn Low VOCs, đảm bảo sức khỏe cho người thi công và sử dụng

Liên hệ ngay với Vật Liệu Nhà để được hỗ trợ tư vấn cũng như nhận nhiều ưu đãi về giá nhất:

• Địa chỉ: 78 Hà Huy Tập, Tân Lợi, Thành phố Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk 
• Hotline: 0944 76 0909 – 0947 844 446

Bài viết trên Vật Liệu Nhà đã giúp bạn hiểu rõ hơn VOCs là gì và làm cách nào để giảm thiểu tác hại của nó đối với sức khỏe. Nếu có bất kỳ thắc mắc về các sản phẩm sơn thay thế, không chứa VOCs hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ và tư vấn sớm nhất

XEM THÊM: Chứng nhận Singapore Green Lable – Chứng nhận xanh cho các ngành sơn thế hệ mới